Zdarzają się sytuacje, gdy nasze prawa jako konsumentów nie są przestrzegane przez przedsiębiorców. W takiej sytuacji skorzystać możemy z pomocy Powiatowego (miejskiego) Rzecznika Konsumentów (w dalszej części zwanego: rzecznikiem konsumentów), który pomoże nam w dochodzeniu swoich praw.
Kim jest rzecznik praw konsumentów?
Rzecznik konsumentów wykonuje zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów na podstawie stosunku pracy nawiązanego ze starostą lub w przypadku miast na prawach powiatu, prezydentem miasta, którym jest bezpośrednio podległy. Funkcję tę może pełnić osoba osiadająca wyższe wykształcenie, w szczególności prawnicze lub ekonomiczne oraz 5 letnie doświadczenie zawodowe. Stanowisko rzecznika konsumentów wyodrębnia się organizacyjnie w strukturze starostwa powiatowego lub urzędu miasta, a w przypadku powiatów powyżej 100 tyś. mieszkańców oraz w miastach na prawach powiatu także za pomocą wyodrębnionego biura. Możliwe jest również utworzenie jednego wspólnego stanowiska rzecznika w drodze porozumienia, zawartego pomiędzy powiatami. Podstawowym aktem prawnym, na podstawie którego działa rzecznik konsumentów jest Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Ponadto, w zakresie nieuregulowanym w powyższej ustawie, do rzecznika konsumentów mają również zastosowanie przepisy Ustawy o pracownikach samorządowych.
Zadania rzecznika konsumentów
Zgodnie z art. 42 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów do zadań rzecznika konsumentów należy:
- zapewnienie bezpłatnych porad konsumenckich i informacji prawnych w zakresie ochrony interesów konsumentów;
- składanie wniosków w zakresie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony konsumentów;
- występowanie do przedsiębiorców w celu ochrony praw i interesów konsumentów;
- współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi;
- wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych.
Ponadto, rzecznik konsumentów posiada uprawnienia do wytaczania powództw na rzecz konsumentów, a także wstępować do już toczącego się postępowania w sprawach o ochronę ich interesów, za ich zgodą. W przypadku spraw o wykroczenia, gdzie konsumenci są stroną pokrzywdzoną w danej sprawie, rzecznik konsumentów pełni funkcję oskarżyciela publicznego w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
W przypadku zwrócenia się rzecznika konsumentów do przedsiębiorcy, jest on obowiązany do udzielenia rzecznikowi informacji i wyjaśnień w danej sprawie oraz do odniesienia się do skierowanych przez rzecznika w jego kierunku uwag czy opinii.
Do obowiązków rzecznika konsumentów należy przekazywanie corocznego sprawozdania ze swojej działalności z roku poprzedniego staroście lub prezydentowi miasta, który następnie je zatwierdza.
W czym może pomóc rzecznik konsumentów?
Rzecznik konsumentów może udzielać porad prawnych oraz informacji prawnych na temat, m.in.:
- sprzedaży konsumenckiej, w tym sprzedaży na odległość czy poza lokalem przedsiębiorstwa, np. w przypadku braku możliwości zwrotu zakupionego przez konsumenta towaru;
- usług telekomunikacyjnych, np. usług telefonicznych, usług dostępu do Internetu czy usług dostarczania sygnału telewizyjnego;
- usług turystycznych, np. w sytuacji niewywiązania się przez biuro podróży z warunków zakupionej przez konsumenta wycieczki;
- usług przewozu osób oraz rzeczy, w tym transportu powietrznego, np. w przypadku uszkodzenia zakupionego towaru podczas jego dostarczenia do konsumenta;
- usług edukacyjnych, np. w kwestii opłat za kursy, szkolenia, studia;
- usług finansowych, np. w zakresie kredytów, prowizji bankowych;
- usług energetycznych, np. w przypadku sporu konsumenta z dostawcą gazu czy energii elektrycznej.
Jak uzyskać poradę?
W celu uzyskania porady prawnej rzecznika konsumentów należy udać się do siedziby rzecznika w swoim miejscu zamieszkania lub umówić się za spotkanie w drodze telefonicznej. Wskazane jest zabranie ze sobą wszystkich dokumentów, pism czy innych dowodów, które posiadamy, a które dotyczą danej sprawy. Porady prawne udzielane są przez rzecznika osobiście w jego siedzibie.