Zespół PewnyPrawnik.pl
Jeśli zastanawiasz się czy w zamian za niewykorzystany urlop wypoczynkowy możesz uzyskać ekwiwalent pieniężny to musisz wiedzieć, że nie zawsze będzie to możliwe. Zasadą jest, że urlop taki musi zostać wykorzystany w naturze. Wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop następuje tylko w ściśle określonych sytuacjach, określonych w Kodeksie pracy (dalej k.p.).
Urlop wypoczynkowy.
Urlop wypoczynkowy jest prawem przysługującym każdemu pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę. W każdym roku pracownik ma prawo do nieprzerwanego i płatnego urlopu. Co więcej – zgodnie z art. 152 k.p. – pracownik nie może skutecznie zrzec się urlopu. Oznacza to, że niewykorzystanie urlopu nie uprawnia z automatu pracownika do żądania ekwiwalentu. Wypłata bowiem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, przysługuje w ściśle określonych przypadkach, wskazanych przepisami kodeksu pracy. Urlop powinien być wykorzystany przede wszystkim w naturze, a pracownik co do zasady, nie może odmówić jego wykorzystania, jeżeli został udzielony mu zgodnie z prawem. W myśl art. 161 k.p. urlop powinien być udzielony przez pracodawcę w tym samym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo. Jeżeli natomiast z jakiś przyczyn tak się nie stanie, to zaległy urlop powinien być wykorzystany w kolejnym roku, najpóźniej do 30 września. Takie przesunięcie traktowane jest jakby urlop wykorzystany był w terminie.
W myśl ugruntowanego orzecznictwa, pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet jeżeli pracownik nie chce z niego skorzystać i nawet jeżeli nie wyraża zgody na wykorzystanie go w terminie przewidzianym przepisami (wyrok SN z dnia 24 stycznia 2006r., sygn. akt I PK 124/05).
W jakiej sytuacji pracownik ma prawo do uzyskania ekwiwalentu?
Prawo do ekwiwalentu pieniężnego powstaje w sytuacji, gdy w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownik nie wykorzystał urlopu w całości lub w części do momentu ustania tego stosunku. Wynika to wprost z art. 171 k.p. Nie ma znaczenia z jakich przyczyn doszło do rozwiązania stosunku pracy, a także która ze stron wyraziła chęć zakończenia współpracy.
Roszczenia o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Przysługujący z tytuły niewykorzystanego urlopu ekwiwalent jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym.
Roszczenie z tytułu niewypłaconego ekwiwalentu przedawnia się z upływem 3 lat od dnia jego wymagalności - w tym przypadku: dnia ustania stosunku pracy. Dzień, w którym doszło do rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę jest dniem wymagalności i stanowi termin, od którego zaczyna biec trzyletni termin przedawnienia (uchwała SN z dnia 15 grudnia 1972 r., sygn.akt III PZP 40/72).
Ekwiwalent nie przysługuje pomimo ustania stosunku pracy.
Obowiązek wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego po zakończeniu umowy o pracę nie będzie obciążał pracodawcy, jeżeli zawrze on z pracownikiem kolejną umowę o pracę. Wówczas zgodnie z art. 171 § 3 k.p. strony muszą uzgodnić , że zaległy urlop zostanie wykorzystany w okresie trwania nowej umowy.
Warunkiem jest, aby do zawarcia następnej umowy doszło od razu po zakończeniu poprzedniej. Powyższe przesądza o prawie lub jego braku do ekwiwalentu. Co do zasady, jeżeli nowa umowa nie zostanie zawarta bezpośrednio po ustaniu poprzedniej, tzn.: będzie chociażby jednodniowa przerwa między ustaniem poprzedniej, a zawarciem nowej umowy, to wówczas zrodzi się obowiązek wypłaty ekwiwalentu.
Tym samym niewykorzystany urlop zostaje niejako „przerzucony” na kolejną umowę, która została zawarta przez tego samego pracodawcę z tym samym pracownikiem.
