Zespół PewnyPrawnik.pl
Istnienie obowiązku alimentacyjnego rodzica wobec dziecka (obowiązek dostarczania środków utrzymania oraz środków wychowania), nie budzi żadnych wątpliwości. Rodzice są bowiem zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem potomstwa, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Najczęstszą sytuacją występującą w razie konieczności sądowego dochodzenia alimentów jest żądanie zapłaty ich określonej kwoty.
Jakiej kwoty alimentów można żądać w pozwie?
Pytanie o to, jak wysokich alimentów na dziecko – jakiej sumy, można żądać od rodzica, zadaje sobie każdy występujący do sądu z tym roszczeniem. Próżno przy tym szukać w przepisach jakichś narzuconych stawek miesięcznych, widełek kwotowych, konkretnych sum, czy sposobów ich wyliczenia. Zgodnie z art. 135 §1 kro, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy bowiem od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Warto przy tym pamiętać o wykreowanej przez orzecznictwo zasadzie równej stopy życiowej, zgodnie z którą poziom życia dziecka powinien odpowiadać poziomowi życia rodziców.
Co to są usprawiedliwione potrzeby dziecka?
W sytuacji kiedy występujemy do sądu o alimenty dla dziecka od rodzica, dziecko jest uprawnionym, natomiast zobowiązany to rodzic. Przy określaniu w pozwie żądanej kwoty należy mieć na uwadze, że powinna być ona uzasadniona jedynie „usprawiedliwionymi” potrzebami. Jest to określenie mocno subiektywne, zależne od indywidualnej sytuacji dziecka. Dla jednych, usprawiedliwionymi potrzebami będą wyłącznie te związane z ich utrzymaniem – zakup jedzenia, odzieży, leków, książek i przyborów szkolnych; opłaty związane z utrzymaniem mieszkania.
Dla innych, usprawiedliwione potrzeby mogą wykraczać poza ramy zabezpieczenia podstawowych potrzeb materialno-bytowych dziecka, a dotyczyć chociażby jego szerokich zainteresowań, czy rozwoju talentów. W takim przypadku, do usprawiedliwionych potrzeb można by zaliczyć również wydatki na zakup pomocy naukowych, czy związane z wyjazdami na konkursy bądź zawody sportowe. Inny wymiar mogą mieć ponadto usprawiedliwione potrzeby dziecka w sytuacji, gdy ma ono problemy ze zdrowiem i wymaga specjalistycznej pomocy medycznej, leków czy rehabilitacji.
Zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego do alimentów
Precyzując w oparciu o potrzeby dziecka żądanie pozwu, trzeba pamiętać, że mimo wszystko górną granicę świadczeń alimentacyjnych wyznaczają zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego rodzica. Nie można ich przy tym utożsamiać wyłącznie z dochodami faktycznie osiąganymi przez pozwanego, czy posiadanym przez niego majątkiem. Sąd rozpoznając powództwo bierze bowiem pod uwagę „możliwości” jakimi dysponuje rodzic, z uwzględnieniem okoliczności wpływających na ich zwiększenie bądź ograniczenie. Przykładowo, stan faktyczny wygląda tak, że zobowiązany rodzic jest bezrobotny, podnosi, że nie stać go na płacenie alimentów. To, że ciąży na nim obowiązek alimentacyjny nie budzi wątpliwości – brak pracy nie zwalnia go z łożenia na małoletnie dziecko.
Kluczowym dla ustalenia wysokości alimentów należnych od niego jest ocena tego, jakie dany rodzic mógłby osiągać dochody – jakie posiada wykształcenie, dodatkowe kwalifikacje, umiejętności; jaki jest jego stan zdrowia; jakie możliwości zarobkowe istnieją w jego otoczeniu, czy też jakie dochody mogłoby przynieść należyte korzystanie lub zarządzanie posiadanym przez niego majątkiem – np. uprawa roli, najem czy dzierżawa nieruchomości. Chodzi o ocenę, ile byłby w stanie przeznaczyć na utrzymanie dziecka, gdyby w danych okolicznościach z najwyższą starannością wykorzystał swoje możliwości – kwalifikacje, umiejętności, posiadany majątek. Określając możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego trzeba również uwzględnić czynniki wpływające na nie ujemnie - przykładowo trudna sytuacja życiowa wynikająca z przyczyn niezależnych od zobowiązanego, jak chociażby poważne problemy zdrowotne, czy trudna sytuacja gospodarcza.
Świadczenia pieniężne niewpływające na wysokość alimentów
W kontekście ustalania wysokości alimentów, warto wiedzieć, że zgodnie z art. 135 § 3 kro, na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
- świadczenie z programu „Rodzina 500+”;
- świadczenia rodzinne.
Podsumowując, sądowe ustalenie wysokości alimentów należnych dziecku od rodzica nie jest wcale łatwym zadaniem. Wymaga ono wszechstronnej oceny w zakresie usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica z uwzględnieniem zasady równej stopy życiowej obojga. Wykazanie okoliczności składających się na te czynniki obciąża przede wszystkim powoda, przy czym aktywność procesowa zobowiązanego ułatwia sądowi wydanie rozstrzygnięcia optymalnie zabezpieczającego w danej sytuacji interesy tak uprawnionego, jak i zobowiązanego.
