Zespół PewnyPrawnik.pl
Zatrzymanie policyjne to sytuacja, która może przytrafić się każdemu. Niezależnie od tego, czy jesteś świadkiem, podejrzanym czy przypadkowym przechodniem, ważne jest, aby znać swoje prawa i obowiązki wynikające z Kodeksu postępowania karnego. W tym artykule omówimy, co oznacza zatrzymanie przez policję, jakie prawa przysługują osobie zatrzymanej, oraz jak skorzystać z pomocy adwokata.
Co to jest zatrzymanie policyjne?
Zatrzymanie policyjne to środek przymusu stosowany przez organy ścigania w celu zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego. Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu postępowania karnego, policja ma prawo zatrzymać osobę, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki, ukrycia się tej osoby, zatarcia śladów przestępstwa, bądź też nie można ustalić jej tożsamości.
Jak długo może trwać zatrzymanie?
Zgodnie z art. 248 § 1 Kodeksu postępowania karnego, osoba zatrzymana powinna zostać niezwłocznie zwolniona, jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć. W każdym przypadku, jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie zostanie przekazana do dyspozycji sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania, powinna zostać zwolniona. Sąd ma następnie 24 godziny na podjęcie decyzji w sprawie tymczasowego aresztowania.
Jakie prawa przysługują osobie zatrzymanej?
Osoba zatrzymana ma szereg praw, które powinny być jej niezwłocznie przedstawione przez funkcjonariuszy policji. Do najważniejszych należą:
- Prawo do informacji o przyczynie zatrzymania i do bycia wysłuchanym (art. 244 § 2).
- Prawo do złożenia lub odmowy złożenia oświadczenia w swojej sprawie (art. 244 § 3).
- Prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy (art. 245 § 1).
- Jeżeli osoba zatrzymana nie zna wystarczająco języka polskiego – prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza (art. 72 § 1).
- Prawo do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania (art. 244 § 3).
- Prawo do zawiadomienia osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby o zatrzymaniu (art. 245 § 2).
- Prawo do wniesienia do sądu zażalenia na zatrzymanie w terminie 7 dni od dnia zatrzymania (art. 246 § 1).
- Prawo do natychmiastowego zwolnienia, jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć albo po upływie 48 godzin od chwili zatrzymania, o ile osoba zatrzymana nie zostanie w tym czasie przekazana do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania (art. 248 § 1).
- Dostęp do niezbędnej pierwszej pomocy medycznej.
Rola adwokata w postępowaniu karnym
Adwokat odgrywa kluczową rolę w ochronie praw osoby zatrzymanej. Jego obecność podczas przesłuchania zapewnia, że procedury są przestrzegane, a prawa klienta nie są naruszane. Adwokat może również pomóc w przygotowaniu zażalenia na zatrzymanie oraz reprezentować klienta przed sądem w przypadku wniosku o tymczasowe aresztowanie.
Co zrobić w przypadku bezpodstawnego zatrzymania przez policję?
Jeśli uważasz, że zostałeś zatrzymany bezpodstawnie, masz prawo złożyć zażalenie na zatrzymanie do sądu. W zażaleniu możesz domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania. Sąd rozpatruje takie zażalenie niezwłocznie i może zarządzić natychmiastowe zwolnienie osoby zatrzymanej lub zawiadomić prokuratora i organ przełożony nad organem, który dokonał zatrzymania, o bezzasadności, nielegalności lub nieprawidłowości jego zatrzymania. W takich przypadkach bardzo pomocne jest wsparcie doświadczonego adwokata, który przygotuje odpowiednią argumentację i zajmie się formalnościami.
Jak wygląda kontakt z adwokatem po zatrzymaniu?
Kontakt z adwokatem to jedno z podstawowych praw osoby zatrzymanej. Już od chwili zatrzymania masz prawo do:
- skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego,
- bezpośredniej rozmowy z obrońcą, bez obecności policji,
- obecności adwokata podczas przesłuchania.
Jeśli funkcjonariusze ograniczają Twoje prawo do kontaktu z adwokatem, natychmiast to zgłoś. Zgodnie z art. 612 § 2 kodeksu postępowania karnego, adwokat powinien mieć możliwość uczestniczenia w czynnościach, które mogą mieć wpływ na sytuację procesową jego klienta.
Co przysługuje osobie zatrzymanej zgodnie z kodeksem postępowania karnego?
Kodeks postępowania karnego precyzyjnie określa uprawnienia i obowiązki wobec osoby zatrzymanej. Przysługują jej:
- informacja o przyczynach zatrzymania i o przysługujących mu prawach (w tym w języku, który rozumie w wystarczającym stopniu językiem polskim),
- możliwość złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia,
- prawo do kontaktu z rodziną i adwokatem,
- bezpłatna pomoc tłumacza, jeśli zatrzymany nie zna języka polskiego,
- prawo do zgłoszenia zażalenia na zatrzymanie oraz żądania pierwszej pomocy medycznej.
Jakie są podstawy zatrzymania osoby?
Policja może dokonać zatrzymania na podstawie przesłanek określonych w art. 244 § 1. Wśród nich znajdują się:
- podejrzenie, że osoba podejrzana popełniła przestępstwo,
- istnieje ryzyko ucieczki, ukrycia się tej osoby lub zatarcia śladów przestępstwa bądź kontaktu z innymi uczestnikami zdarzenia,
- zagrożenie dalszym przestępstwem z użyciem przemocy wobec innych osób, np. użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej,
- gdy policja zatrzymuje osobę na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa.
W takich przypadkach dokonać zatrzymania może zarówno funkcjonariusz, jak i inny obywatel, ale tylko w określonych przypadkach. Zatrzymany musi być przekazany niezwłocznie do dyspozycji odpowiednich organów.
Co zrobić w przypadku bezpodstawnego zatrzymania?
Jeśli uważasz, że zatrzymanie było bezprawne, masz prawo do wniesienia zażalenia na zatrzymanie. Warto działać szybko i zdecydowanie – najlepiej z pomocą adwokata. Zażaleniu zatrzymany może domagać się:
- stwierdzenia, że zatrzymanie osoby było nielegalne,
- zbadania prawidłowości jego zatrzymania i ewentualnych naruszeń proceduralnych,
- zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych i wolności.
Jakie są kolejne kroki po zatrzymaniu?
W przypadku, gdy prokurator podejmuje decyzję o wystąpieniu z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie, sprawa trafia do sądu. Wówczas sąd decyduje, czy istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie izolacyjnym. Decyzja o zastosowaniu środka zapobiegawczego powinna być poprzedzona analizą m.in.:
- czy osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa może mataczyć,
- czy istnieje ryzyko popełnienia kolejnego przestępstwa,
- czy doszło do przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej,
- czy zatrzymanego należy poddać innym środkom niż areszt (np. dozór, poręczenie majątkowe).
Dlaczego warto mieć adwokata?
Adwokat to nie tylko doradca – to Twoja tarcza i miecz w całym postępowaniu karnym. Pomaga w kontaktach z organami ścigania, broni Twoich praw, przygotowuje dokumentację, uczestniczy w przesłuchaniach i posiedzeniach sądowych. Jego rola jest nieoceniona zwłaszcza wtedy, gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogło dojść do naruszenia prawa przez organy ścigania lub gdy zatrzymanie przez policję nastąpiło z naruszeniem procedur.
Co robić, kiedy zostaniesz zatrzymany?
Pamiętaj, zatrzymanie policyjne nie musi oznaczać końca świata – ważne, by działać rozważnie i nie panikować. Masz prawa, z których powinieneś korzystać. A najważniejsze – nie jesteś sam. Skorzystaj z pomocy adwokata, który wesprze Cię na każdym etapie postępowania karnego.
Oto, co powinieneś zapamiętać:
- Zachowaj spokój i nie utrudniaj działań policji.
- Domagaj się informacji o podstawie zatrzymania – funkcjonariusze muszą Ci je przekazać.
- Żądaj kontaktu z adwokatem.
- Masz prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli nie znasz dobrze języka polskiego.
- Nie musisz składać wyjaśnień – masz prawo do odmowy złożenia oświadczenia.
- Po zwolnieniu, skonsultuj się z prawnikiem – możesz mieć prawo do odszkodowania.
Artykuł sponsorowany
