Zespół PewnyPrawnik.pl
Szczegółowy katalog czynności oraz zdarzeń, które podlegają opodatkowaniu podatkiem pcc (podatek od czynności cywilnoprawnych) reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa pcc). Podatek ten dotyczy wyłącznie czynności cywilnoprawnych, wyraźnie wymienionych w w.w. akcie prawnym i żadnych innych.
Przy jakich czynnościach zatem należy liczyć się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?
Zgodnie z art. 1 wyżej wymienionej ustawy, podatek od czynności cywilnoprawnych stosuje się do:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy oraz rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny - w części odnoszącej się do przejęcia przez obdarowanego długów, innych ciężarów oraz zobowiązań darczyńcy,
- umowy o dział spadku, oraz umowy o zniesienie współwłasności (w części odnoszącej się do spłat, dopłat),
- umowy dożywocia,
- ustanowienia hipoteki,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- ustanowienia odpłatnego użytkowania (także nieprawidłowego) oraz odpłatnej służebności,
- umowy spółki.
Ponadto, pcc obowiązuje w przypadku wprowadzenia zmian w wyżej wymienionych umowach - gdy powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania, a także orzeczeń sądów w razie kiedy wywołują one te same skutki - jak wyżej wymienione umowy (również orzeczenia sądów polubownych oraz ugody).
Dokonanie jakiejkolwiek z w.w. czynności rodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Kiedy nie musimy regulować pcc? Czyli wyłączenia.
Ustawodawca zdecydował się na wyłączenie pewnych sytuacji z obowiązku podatkowego w zakresie pcc. Zgodnie z art. 2 ustawy o pcc, do kategorii czynności, od których nie trzeba odprowadzać pcc należą:
- czynności cywilnoprawne w sprawach:
- alimentacyjnych, opieki, kurateli, przysposobienia,
- ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i poborowych odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych,
- wyborów powszechnych,
- powszechnego obowiązku obrony,
- zatrudnienia, świadczeń socjalnych, wynagrodzenia za pracę,
- nauki, szkolnictwa, oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
- podlegającym przepisom o gospodarce nieruchomościami.
- umowy sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego zawieranych w związku z realizacją roszczeń wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów o ochronie środowiska,
- umowy sprzedaży lokali mieszkalnych, gdzie stroną jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,
- umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym,
- czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki oraz jej zmiana, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:
- opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
- zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część; umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych,
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu przepisów prawa celnego stanowią towary:
- wprowadzone do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego,
- umowy spółki i ich zmiany związane z:
- łączeniem spółek kapitałowych,
- przekształcaniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową itd.
Zwolnienia podatkowe – ulga podatkowa, przywileje podatkowe.
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych określa również sytuacje, które co do zasady mieszczą się w kategorii danego podatku, ale wyłącza się je od opodatkowania na podstawie przepisu prawa.
Zakres czynności podlegających zwolnieniu z pcc został wskazany szczegółowo w art. 8 (zwolnienia podmiotowe i w art. 9 (zwolnienia przedmiotowe) ustawy o pcc. I tak od obowiązku zapłaty pcc zwalnia się np., w sytuacji gdy stroną czynności cywilnoprawnych jest jednostka samorządu terytorialnego czy Skarb Państwa.
Zwolnieniu podlegają również przypadki, gdy stroną takiej czynności są osoby kupujące na własne potrzeby np. sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle, lub samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu. Zwalnia się również od podatku takie czynności jak np. sprzedaż walut obcych, sprzedaż bonów i obligacji skarbowych, sprzedaż rzeczy ruchomych jeśli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł.
Termin i sposób. Kiedy i jak zapłacić pcc?
Organ podatkowy nie wzywa nas do uregulowania pcc. Każdy podatnik sam musi złożyć stosowną deklarację do US, a ponadto sam obliczyć wysokość podatku. Wyliczony samodzielnie podatek należy wpłacić na konto właściwego US w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku zapłaty, czyli np. w ciągu 14 dni od dnia zakupu samochodu. Co ważne, w razie podpisywania umowy w formie aktu notarialnego w kancelarii notarialnej, pcc płaci się u notariusza, nie trzeba więc odrębnie udawać się w tym celu do Urzędu Skarbowego.
Podstawa opodatkowania.
Ustawa w art. 6 określa podstawę opodatkowania podatkiem pcc, która zależy od kategorii czynności cywilnoprawnej. Stanowi ją wartość przedmiotu opodatkowania, szczegółowo opisana w w.w. artykule ustawy pcc.
Wysokość podatku pcc. Stawki podatku.
Wysokość podatku pcc zależy tak naprawdę od rodzaju i przedmiotu zawartej umowy. I tak, w myśl art. 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
- Od umowy sprzedaży:
- nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%;
- innych praw majątkowych - 1%.
- Od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
- przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%;
- przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1%;
- Od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności - 1%.
- Od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego - 2%.
- Od ustanowienia hipoteki:
- na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności - 0,1%;
- na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19 zł.
- Od umowy spółki - 0,5 %.
