Zespół PewnyPrawnik.pl
Instytucja oskarżyciela posiłkowego uregulowana jest w polskim kodeksie postępowania karnego (dalej: kpk). Zgodnie z art. 53 kpk w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może czynnie działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego. Celem ustawodawcy było przede wszystkim wzmocnienie pozycji pokrzywdzonego w sprawach z oskarżenia publicznego.
Udział pokrzywdzonego w charakterze oskarżyciela posiłkowego z pewnością stanowi czynnik mogący przyczynić się do bardziej wszechstronnego wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy i ma doniosłe znaczenie w zakresie ustalenia faktycznych okoliczności danej sprawy.
Jak mogę zostać oskarżycielem posiłkowym?
Etap, kiedy następuje wpłynięcie do sądu aktu oskarżenia powoduje, że pokrzywdzony traci automatycznie status strony (pokrzywdzonego) i dalsze czynne uczestnictwo pokrzywdzonego i korzystanie z praw strony wymaga uzyskania właśnie statusu oskarżyciela posiłkowego. Co istotne, uzyskanie tego statusu wymaga inicjatywy samego pokrzywdzonego lub działającego w jego imieniu pełnomocnika.
Warunkiem uzyskania przez pokrzywdzonego przestępstwem miana oskarżyciela posiłkowego jest zgłoszenie swojego udziału w sprawie, właśnie w takim charakterze. W tym celu należy złożyć stosowne oświadczenie, najlepiej w formie pisemnej.
Oskarżycielem posiłkowym może być wyłącznie pokrzywdzony lub osoba wykonująca prawa pokrzywdzonego. Innej osobie, np. świadkowi, uprawnienie to nie przysługuje.
Co może oskarżyciel posiłkowy – uprawnienia.
Pokrzywdzony, który uzyskuje miano oskarżyciela posiłkowego, w trakcie całego postępowania ma prawo m.in.:
- do składania wniosków dowodowych;
- do aktywnego brania udziału w czynnościach dowodowych przeprowadzanych w trakcie przewodu sądowego, a ponadto
- do wnoszenia środków zaskarżenia, (przy czym tylko w odniesieniu do orzeczeń podlegających zaskarżeniu oraz w zakresie posiadanego tzw. interesu prawnego).
Każdy oskarżyciel posiłkowy jest samodzielny i działa niezależnie od innych oskarżycieli, w tym również oskarżyciela publicznego. Dlatego też może przedstawiać inne, niż oskarżyciel publiczny stanowisko co do np. oceny dowodów, czy wniosków dowodowych. Oskarżyciel posiłkowy może brać udział w postępowaniu sądowym zarówno przed sądem pierwszej, jak i drugiej instancji. Może on zatem realizować swoje interesy również w postępowaniu apelacyjnym
Czy jako oskarżyciel posiłkowy mogę mieć prawnika?
Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego, pełnomocnika może sobie ustanowić strona inna niż oskarżony (bowiem oskarżony może ustanowić sobie obrońcę). Każdy zatem oskarżyciel posiłkowy może korzystać z pomocy pełnomocnika. Pełnomocnikiem musi być osoba uprawniona do występowania w tym charakterze tj. np. radca prawny lub adwokat. Pełnomocnik działa w naszym interesie i podejmuje wymagane czynności.
