Zespół PewnyPrawnik.pl
Plagiat. Co oznacza?
W języku prawnym brak jest legalnej definicji pojęcia plagiatu. Na próżno zatem szukać nam, co tak naprawdę oznacza plagiat, w aktach prawnych. Z pewną pomocą przychodzi tu ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku. Okrężnie bowiem można doszukać się jego znaczenia w art. 115 ww. ustawy. Artykuł ten określa czyny karalne, którymi są wszelkie działania polegające na podejmowaniu przez sprawcę czynności, świadczących o tym, że traktuje cudzy utwór jako własny. Zachowania te przejawiać się mogą w dwóch podstawowych odmianach - sprawca w odniesieniu do cudzego utworu może przywłaszczyć sobie autorstwo albo wprowadzić w błąd co do autorstwa.
Aby można było mówić w ogóle o plagiacie, najpierw musimy mieć do czynienia z utworem, który jest przedmiotem prawa autorskiego.
Pojęcie utworu zostało zdefiniowane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych jako „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 18 lutego 2009 r., I ACa 809/08 sama okoliczność stworzenia własnego dzieła nie będzie wystarczająca do objęcia go ochroną, jeśli nie będzie ono miało „indywidualnego charakteru”.
Plagiat jawny i ukryty.
Autorzy licznych publikacji wskazują na dwa rodzaje plagiatu: jawny i ukryty.
Plagiat jawny – polega na przejęciu cudzego utworu w całości lub w sporej części w niezmienionej postaci lub z małymi zmianami.
Plagiat ukryty – polega na przejęciu z cudzego utworu pewnych elementów o charakterze twórczym i zmianie ich, aby stworzyć wrażenie, że utwór został w całości stworzony przez sprawcę jako autora.
Plagiatem zatem będzie sytuacja, gdy inna osoba przejmuje z cudzego dzieła elementy o charakterze twórczym. I chodzi tu zarówno o posłużenie się całością lub częścią cudzego utworu bez żadnej modyfikacji, jak i stworzenie dzieła podobnego lub z zapożyczeniami, pod warunkiem przywłaszczenia sobie autorstwa.
Ale już nie będzie np. plagiatem zapożyczenie wyników cudzych pomysłów, idei, badań naukowych o charakterze nietwórczym.
Plagiat. Odpowiedzialność karna.
Zgodnie z art. 115 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
- kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3;
- tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie.
A ponadto:
- Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w inny sposób niż określony wyżej narusza cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne określone w art. 16, art. 17, art. 18, art. 19 ust. 1, art. 191, art. 86, art. 94 ust. 4 lub art. 97 ww. ustawy, albo nie wykonuje obowiązków określonych w art. 193 ust. 2 lub art. 20 ust. 1-4 ww. ustawy - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
