Zespół PewnyPrawnik.pl
Liczba rozwodów w Polsce utrzymuje się w ostatnich kilkunastu latach na stałym, choć stosunkowo wysokim poziomie. Rozstających się par nie ubywa, a jednocześnie, jak wskazują dane, Polacy niespecjalnie chętnie decydują się sformalizować swój związek (zarówno w Urzędzie Stanu Cywilnego, jak i w kościele). Jakie są główne powody rozwodów w Polsce? Ile małżeństw kończy się w ten sposób w przeciągu roku? I wreszcie – w jaki sposób przebiegają sprawy rozwodowe w naszym kraju?
Statystyki są nieubłagane – w 2015 roku na rozwód zdecydowało się 67,3 tysiące małżeństw, co stanowiło 35,6% nowych zawartych tego rodzaju związków (dane za GUS). Trzy lata później liczba ta nieco spadła i wyniosła 62,8 tysięcy. Mimo to, należy uznać, że procent rozwiedzionych par w naszym kraju cały czas rośnie. Jeszcze w roku 1990 sądy orzekły o 42,4 tysiącach rozwodów. Jak zatem widać – ich liczba w ciągu niemal 30 lat wzrosła o ponad 25 tysięcy! I choć średni czas trwania małżeństwa także się wydłuża (w głównej mierze przez sporą liczbę ślubów udzielanych w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku), to trudno na te dane patrzeć z optymizmem. Szacuje się, że liczba rozwodów w Polsce może wzrosnąć, a jeśli utrzyma się na obecnym poziomie (lub nawet spadnie), to prawdopodobnie wpływ na to będzie mieć rosnąca z roku na rok liczba związków nieformalnych.
Dlaczego Polacy się rozwodzą?
W 2015 roku, jako główny powód wniesienia pozwu rozwodowego, wskazywano niedochowanie wierności przez jednego ze współmałżonków (14%). Zaraz po tym, za przyczynę rozwodu uznawano niezgodność charakterów (13%) oraz nadużywanie alkoholu (12%). Trzy lata później nie zmieniły się powody rozwodów, choć doszło do przetasowania poszczególnych proporcji. I tak, najwięcej małżeństw kończyło się przez niezgodność charakterów, na drugim miejscu w tej klasyfikacji uplasowała się niewierność małżonka, a podium zamknęło nadużywanie alkoholu.
Zdecydowanie częściej pozwy rozwodowe wnoszą kobiety. W 2015 roku takich przypadków było ponad 67%. Aż 74% spraw rozwodowych kończy się orzekaniem o winie. Niepokojące mogą być dane o wieku rozstających się w ten sposób małżonków. Są to zwykle ludzie młodzi, przed 24. rokiem życia.
Jak wygląda sprawa rozwodowa?
Każdy rozwód jest inny, a to oznacza, że sprawa rozwodowa może potoczyć się w zupełnie innym kierunku, niż życzyliby sobie tego małżonkowie. Oczywiście, najprostsze są rozwody orzekane za porozumieniem stron. To sprawy o wiele krótsze do rozwiązania i zdecydowanie mniej stresujące dla głównych zainteresowanych. Często małżeństwo kończy się już na pierwszej rozprawie. Co istotne – mimo zgodności pary co do tego, jaki los czeka ich związek, to i tak konieczne będzie orzeczenie sądowe. Na dodatek, muszą istnieć faktyczne i realne przesłanki ku temu, by małżeństwo mogło zostać zakończone, tzn. sąd musi ustalić, że między małżonkami doszło do całkowitego i trwałego ustania więzi typowych dla tego rodzaju związku. Jeśli takowe nie zostaną dostrzeżone, sędzia może odmówić orzeczenia rozwodu.
Sprawa komplikuje się, gdy małżonkowie nie są zgodni co do tego, czy ich małżeństwo powinno się zakończyć, a na to wszystko dochodzi walka o majątek oraz dzieci. Tego typu sprawy są o wiele bardziej skomplikowane i wiążą się z udziałem w bardzo stresujących rozprawach.
Sama sprawa rozwodowa prezentuje się w następujący sposób. Na sali, prócz małżonków, przebywają sędzia oraz dwóch ławników. Ponadto, obok stron znajdują się pełnomocnicy – najczęściej wynajęci radcy prawni lub adwokaci specjalizujący się w sprawach rozwodowych (np. https://krakowscyadwokaci.pl/prawo-rodzinne-i-opiekuncze/).
Postępowanie, w największym uproszczeniu, rysuje się w następujący sposób: strony odpowiadają na standardowe pytania dotyczące ich małżeństwa. Sąd w ten sposób chce uzyskać informacje ogólne, jak np. długość trwania sformalizowanego związku. Na tym etapie ustala się też, czy para posiada dzieci i czy w przeszłości nie były toczone inne postępowania z udziałem tej rodziny.
Następnie dochodzi do przesłuchania świadków. Najpierw na pytania odpowiadają świadkowie strony powodowej, a w drugiej kolejności strony pozwanej. Zdarza się, że ten etap następuje dopiero podczas drugiej rozprawy. Wreszcie dochodzi do przesłuchania małżonków – każdy z nich może wnieść do sprawy swój punkt widzenia na spór oraz odnieść się do wypowiedzi świadków.
Całość kończy się orzeczeniem wyroku. Małżonkowie nie muszą uczestniczyć w jego ogłoszeniu, ale wcześniej są zobowiązani do złożenia wniosku o doręczeniu wyroku.
Rozwód – o czym należy wiedzieć?
Oczywiście, powyższy schemat jest mocno uproszczony. Może on się znacząco skomplikować w zależności od indywidualnej sytuacji każdej pary. Należy pamiętać, że rozwód wiąże się z dużym stresem i dla niemal każdej pary jest bolesnym doznaniem. Warto też wiedzieć, że małżeństwo wcale nie musi się zakończyć po jednej rozprawie. Sąd musi mieć pewność, że zakończenie sformalizowanego związku będzie najlepszym rozwiązaniem dla współmałżonków, a to sprawia, że całe postępowanie znacząco się wydłuży w czasie.
Artykuł partnerski
