Umowa o pracę i inne umowy cywilnoprawne
Prawo cywilne

Umowa o pracę i inne umowy cywilnoprawne

PRACA NA ETAT CZY POZOSTAŁE STOSUNKI PRACY - CO JEST KORZYSTNIEJSZE?

Umowa o pracę przez większą część społeczeństwa jest najbardziej pożądanym rodzajem umowy, w ramach której można świadczyć pracę. Dla jednych jest źródłem poczucia stabilności i bezpieczeństwa. Zaś dla innych, ceniących sobie samodzielność, swobodę i elastyczność w wykonywaniu powierzonych zadań, może być problematyczna i niewygodna. Wiele zależy również od zawodu, który wykonujemy. Rodzaj zatrudnienia często uzależnia się od możliwości zarobkowych, tj. wysokości wynagrodzenia, a także przywilejów i uprawnień towarzyszących rodzajowi zatrudnienia, tj. ubezpieczeń, możliwości skorzystania z urlopu, dodatków.

UMOWA O PRACĘ

Podejmując zatrudnienie na podstawie umowy o pracę dochodzi do nawiązania stosunku pracy, który jest normowany i chroniony przepisami Kodeksu Pracy (dalej: k.p.). Tylko w przypadku, gdy przepisy prawa pracy nie normują danej problematyki odnoszącej się do zakresu spraw pracowniczy, to zgodnie z art. 300 k.p. należy stosować przepisy Kodeksu Cywilnego.

Jak wskazuje art. 22 k.p. w ramach umowy o prace obie strony zobowiązane są realizować obowiązki wynikające ze stosunku pracy.

Pracownik świadczący pracę w ramach umowy o pracę zobowiązuje się do:

  • wykonywania określonego w umowie rodzaju pracy;
  • wykonywania pracy na rzecz pracodawcy oraz pod jego kierownictwem;
  • wykonywania pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę;
  • wykonywania pracy osobiście, tzn. nie jest dopuszczalne świadczenie pracy i wykonywanie pracowniczych zadań przez inną osobę niż tę, która jest stroną umowy o pracę.

W zamian za świadczoną pracę pracodawca zobowiązany jest do wypłaty umówionego wynagrodzenia.

Pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę mają zapewnione ubezpieczenie, gdyż objęci są oni obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Okres ubezpieczenia rozpoczyna się od dnia, w którym nawiązano stosunek pracy (tj. albo od dnia, w którym została zawarta umowa o pracę albo od dnia, który strony wskazały w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy) do dnia ustania stosunku pracy.

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy ma zagwarantowane minimalne wynagrodzenie za pracę, obowiązujące w danym roku na podstawie wydanego przez Radę Ministrów Rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej.

Pracownikowi przysługuje również prawo do urlopu wypoczynkowego. Uprawnienie takie wynika z art. 152 k.p., który uposaża każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę do corocznego, nieprzerwanego, a co więcej – odpłatnego urlopu wypoczynkowego. Urlop taki przysługuje w wymiarze 20 dni dla pracowników, których staż zatrudnieniowy wynosi mniej niż 10 lat, a 26 dni dla pracowników zatrudnionych co najmniej 10 lat (154 k.p.).

W przypadku rozwiązania umowy o pracę pracownikowi przysługuje tzw. okres wypowiedzenia i uzależniony jest on od stażu pracy. W myśl art. 36 k.p. jeżeli okres zatrudnienia u danego pracodawcy wynosił:

  • krócej niż 6 miesięcy – okres wypowiedzenia wynosi 2 tyg.
  • co najmniej 6 miesięcy – okres wypowiedzenia wynosi 1 mies.
  • co najmniej 3 lata – okres wypowiedzenia wynosi 3 mies. 

UMOWA CYWILNOPRAWNA

Ostatnimi czasy wzrosła jednak popularność zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych.

Umowa zlecenia i umowa o dzieło są umowami cywilnoprawnymi. Oznacza to, że do tych umów nie stosuje się przepisów Kodeksu Pracy lecz przepisy Kodeksu cywilnego. W związku z tym osobom wykonującym pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej nie przysługują ochrona i uprawnienia pracownicze wynikające z przepisów k.p.

UMOWA ZLECENIE

W przypadku umowy zlecenia - w przeciwieństwie do umowy o pracę, przy której nie jest dopuszczalne, aby zatrudniony pracownik powierzył wykonywanie pracy innej osobie – zleceniobiorca może zlecić wykonanie powierzonej mu pracy (zlecenia) osobie trzeciej. Zlecenie wykonania pracy innemu podmiotowi nie jest dozwolone tylko jeżeli w umowie strony wprost wskazały, że praca ma być wykonywana osobiście przez zleceniobiorcę. Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia cechuje się swobodą w wykonywaniu zadań, elastycznością (z uwagi na to, że nie ma z góry narzuconego godzinowego wymiary czasu pracy) oraz samodzielnością (nie mamy do czynienia ze stosunkiem podporządkowania). Niestety w przeciwieństwie do umowy o pracę, przy umowie zlecenia pracownik nie ma zagwarantowanego płatnego prawa do urlopu. Strony umowy mogą w umowie zawrzeć punkt, z treści którego pracownikowi będzie przysługiwała „odpłatna przerwa” w wykonywaniu zlecenia. Nie może to być jednak zapis: „płatny urlop wypoczynkowy”, ponieważ takie uprawnienie wynika z Kodeksu pracy i odnosi się tylko do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Pracownikowi – zleceniobiorcy nie przysługuje okres wypowiedzenia, gdy nie zostanie on wyraźnie określony w umowie. Zatem jeśli w umowie nie wskazano okresu wypowiedzenia to może ona zostać w każdej chwili rozwiązana. Gdy dana osoba wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia i umowa ta jest dla niej jedyną formą zatrudnienia, wówczas obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest w tym przypadku dobrowolna. Objęcie ubezpieczeniem chorobowym może nastąpić na wniosek zleceniobiorcy. Zleceniobiorca obowiązkowo podlegać będzie z tego tytułu również ubezpieczeniu zdrowotnemu.

UMOWA O DZIEŁO

Umowa o dzieło jest tzw. umową rezultatu. Polega ona na jednorazowym wykonaniu czynności będącej przedmiotem umowy. Pracownik ma za zadanie wykonać i oddać przedmiot umowy w stanie zakończonym, którego efekt końcowy był z góry zaplanowany (umówiony), np. zaprojektowanie strony internetowej. Wynagrodzenie płacone jest za wykonany przedmiot umowy.

Wedle art. 627 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) zamawiający wykonanie dzieła zobowiązany jest zapłacić umówione wynagrodzenia przyjmującemu zlecenie w zamian za wykonanie tego dzieła. Strony mogą określić wynagrodzenie z góry w umowie lub wskazać podstawy do jego wyliczenia. Jeżeli jednak wynagrodzenia nie ustalono w taki sposób, to zgodnie z art. 628 k.c. w razie wątpliwości przyjmuje się, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju., a jeśli w ten sposób nie można ustalić wynagrodzenia to należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. Przy umowie o dzieło praca nie jest wykonywana pod nadzorem czy w stosunku podporządkowania wobec pracodawcy. Wykonywanie przez daną osobę pracy wyłącznie na podstawie umowy o dzieło nie będzie rodziło ani dobrowolnego ani obowiązkowego tytułu do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Wynika to z tego, że umowa o dzieło nie jest samodzielnym tytułem do ubezpieczenia. Oznacza to, że składki nie będą odprowadzane, gdy dana osoba wykonuje pracę tylko w ramach umowy o dzieło.

Podsumowując wskazać należy, iż każda z wymienionych umów - zarówno umowa o pracę, jak i pozostałe umowy cwyilnoprawne mają swoje wady i zalety. Niewątpliwie, zatrudnienie na umowę o pracę jest najbardziej korzystne z punktu widzenia pracownika. Pracownik w takim wypadku ma gwarancję minimalnego wynagrodzenia, urlop, ubezpieczenie oraz ustabilizowany tryb rozwiązania umowy.

Polecane kancelarie

Ostatnie artykuły

Jak wyjść
z długów?
Prawo cywilne

Bardzo łatwo wpaść w spiralę zadłużenia. Przyczyny mogą być różne: życie ponad stan, nagła utrata pracy, choroba czy ...

Czytaj
Ile kosztuje adwokat? Ile zapłacę za reprezentowanie w sądzie?

Osoby, które rozważają skorzystanie z pomocy adwokata, mogą zastanawiać się nad tym, ile będzie kosztowała porada pra...

Czytaj