Zespół PewnyPrawnik.pl
Nadrzędną zasadą przy wychowywaniu dziecka jest kierowanie się jego dobrem. Rodzice niezależnie od sytuacji rodzinnej nie powinni ograniczać czy uniemożliwiać kontaktów dzieci z ich dziadkami i innymi krewnymi, jeżeli Ci swoją postawą pozytywnie wpływają na jego rozwój.
Obowiązkiem każdego, kto sprawuje pieczę nad dzieckiem jest dbanie o jego dobro, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie w społeczeństwie. Jednym z elementów prawidłowego i pełnego rozwoju jego osobowości jest umożliwienie kontaktów dziecka z dziadkami ( i innymi krewnymi). Nie ma przy tym znaczenia czy rodzice dziecka pozostają w związku małżeńskim czy też są po rozwodzie. Wpływu na kontakty z dziadkami nie mogą mieć również stosunki pomiędzy rodzicami, a dziadkami, gdyż niezależnie od tego czy darzą się oni sympatią czy też nie, należy przede wszystkim kierować się dobrem dziecka. Nareszcie uprawnienie dziadków do kontaktów z wnukami jest niezależne od tego, któremu z rodziców przysługuje władza rodzicielska nad dzieckiem.
Zgodnie z art. 1136 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (dalej: krio) przepisy regulujące kwestie kontaktów rodziców z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów dziadków z wnukami. Jak wskazał Sąd Najwyższy „dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dziecka”. Oznacza to, że dziadkowie mogą utrzymywać i wykonywać kontakty z dzieckiem, jeżeli zachowują właściwą postawę i mają korzystny wpływ na dziecko. Kontakty takie często mają bardzo silne podłoże emocjonalne, które przyczynia się do prawidłowego rozwoju i wychowania dziecka. (uchwała SN z dnia 14 czerwca 1988, sygn. Akt III CZP 42/88). Tym samym władza rodzicielska nie może być rozumiana jako wyłączność rodziców w stosunku do dzieci. Zgodnie z art. 95 § 3 krio władzę rodzicielską należy wykonywać w taki sposób, jaki wymaga dobro dziecka.
Kontaktowanie się dziadków z wnukami, czyli…
Sposoby utrzymywania kontaktów z dzieckiem wskazane są wprost w przepisach. Chodzi tu w szczególności o przebywanie z dzieckiem tj. odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu etc. To także bezpośrednie porozumiewanie się z dzieckiem, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków komunikowania się na odległość np. rozmowa telefoniczna, czat czy wideorozmowa. W związku z tym brak osobistej styczności z dzieckiem nie może stanowić podstawy uznania o niemożności uregulowania kontaktów z nim, gdyż realizacja osobistej styczności z dzieckiem może przybierać różne formy (SN wyrok z dnia 8 września 2004r., sygn. Akt IV CK 615/03).
Kto ustala kontakty dziadków z dzieckiem?
Najlepiej gdyby rodzice i dziadkowie bez ingerencji Sądu czy innych instytucji sami postarali się ustalić terminy i sposoby kontaktów oraz realizowali je zgodnie z wzajemnymi ustaleniami. I w większości rodzin tak się dzieje. Istnieją jednak sytuacje kiedy konflikt rodziców z dziadkami uniemożliwia dogadanie się w zakresie kontaktów. Tymczasem w myśl orzecznictwa - zapewnienie kontaktu dzieci z dziadkami jest niemalże obowiązkiem rodziców. Gdy rodzice utrudniają realizację kontaktów z dzieckiem, dziadkowie mają prawo do wystąpienia do Sądu rodzinnego z wnioskiem o formalne uregulowanie osobistych kontaktów z wnukiem/ami. W treści wniosku należy zaproponować sposoby i terminy kontaktów oraz wskazać przyczyny i okoliczności, stanowiące o powinności ich uregulowania. Prawo do złożenia wniosku przysługuje dziadkom bez względu na to jakie prawa przysługują rodzicom względem dziecka. Nie ma zatem znaczenia, że rodzicom ograniczono władzę rodzicielską bądź też całkowicie jej pozbawiono.
Gdzie złożyć wniosek?
Należy pamiętać, że sądem właściwym do złożenia wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem jest Sąd rodzinny właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. We wniosku należy zaproponować sposób w jaki mają być realizowane kontakty z dzieckiem, poprzez wskazanie ich częstotliwości, terminów, miejsca. Opłata od wniosku wynosi 40 zł. Opłata ta ulegnie zmianie jeżeli wniosek dotyczy więcej niż jednego małoletniego. Wówczas należy uiścić odpowiednio wielokrotność tej opłaty.
