Świadczenie przedemerytalne jest jednym ze sposobów zabezpieczenia finansowego osób w starszym wieku, które utraciły pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, a jednocześnie nie spełniają warunków wymaganych do przyznania emerytury powszechnej. Aby uzyskać prawo do niego muszą zostać spełnione określone warunki, m.in. odpowiednia przyczyna ustania stosunku pracy, wiek oraz staż pracy osoby ubiegającej się o świadczenie przedemerytalne.
Osoby uprawnione do świadczenia przedemerytalnego
Warunki, które muszą być spełnione do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego w praktyce dzieli się na dwie grupy:
Warunki ogólne, które muszą zostać jednakowo spełnione przez wszystkie ubiegające się osoby.
Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
- przez okres co najmniej 180 dni (6 m-cy) pobierała zasiłek dla bezrobotnych,
- przez cały ww. okres nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,
- zarejestrowana jest nadal jako osoba bezrobotna,
- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w ciągu 30 dni od: - dnia wydania przez PUP dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych; - ustania zatrudnienia (w tym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo innej pracy zarobkowej) - jeżeli w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową lub zatrudnienie albo była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, a wykonywanie jednej z tych prac ustało po upływie 180-dniowego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Należy pamiętać, iż warunki te muszą zostać spełnione łącznie, na co wskazuje również linia orzecznicza: „osoba ubiegająca się o prawo do świadczenia przedemerytalnego musi spełniać łącznie wszystkie przesłanki prawne z art. 2 ust. 3 ustawy” (SA w Białymstoku z dnia 5 czerwca 2007, sygn. Akt. III AUa 377/07).
Warunki szczególne - oprócz warunków ogólnych, muszą zostać spełnione warunki odnoszące się indywidualnie do konkretnego potencjalnego świadczeniobiorcy. Co do zasady osoba ta musi spełnić 3 warunki, tzn. osiągnąć wskazany w ustawie minimalny: okres zatrudnienia, wiek oraz ogólny staż pracy.
Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
- do dnia rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy miała:
- okres zatrudnienia min. 6 m-cy;
- wiek: osoba ubiegająca się o świadczenie ukończyła co najmniej: kobieta (K) 56 lat oraz mężczyzna (M) – 61 lat;
- staż pracy: K - 20 lat, M - 25 lat;
- do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy miała:
- okres zatrudnienia min. 6 m-cy;
- wiek: K-55 lat, M-60 lat;
- staż pracy: K-30 lat, M-35 lat;
- do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie pozarolniczą działalność pod warunkiem, że:
- prowadzenie pozarolniczej działalności trwało nieprzerwanie przez okres min. 24 m-ce + opłacanie składek za ten okres;
- uzyskała wiek: K-56 lat, M-61 lat;
- posiada staż pracy: K-20 lat, M-25 lat;
- od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pod warunkiem, że:
- pobierana była nieprzerwanie przez min. 5 lat oraz nastąpiła rejestracja w PUP w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty;
- osiągnęła wiek: K-55 lat, M-60 lat;
- osiągnęła staż pracy: K-20 lat, M-25 lat;
- od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna pod warunkiem, że:
- pobierany był nieprzerwanie przez min.365 dni oraz nastąpiła rejestracja w PUP w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do w.w. świadczeń;
- wiek: K-55 lat, M-60 lat;
- staż pracy: K-20 lat, M-25 lat;
- jeżeli do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy osiągnęła:
- zatrudnienie min. 6 msc;
- wiek min. K-55 lat, M-60 lat;
- staż pracy – K-30, M- 35 lat
- rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy jeżeli:
- zatrudnienie trwało min. 6 m-cy oraz do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego staż pracy wynosił: K – 34 lat, M-39 lat.
Świadczenie przedemerytalne przyznawane jest gdy wnioskodawca spełnia wszystkie wymagane warunki, dlatego uzupełnienie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w późniejszym czasie nie jest dopuszczalne (SA w Warszawie z dnia 31 marca 2008r, III AUa 199/08).
Jak ubiegać się o świadczenie?
Osoba, która chce ubiegać się o świadczenie przedemerytalne powinna złożyć stosowny wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do odpowiedniego ze względu na jego miejsce zamieszkania oddziału ZUS. Możliwe jest również złożenie wniosku do każdego innego oddziału ZUS, który przekaże dokumenty do właściwego.
Obecnie, tj. od 1 marca 2018r. wysokość świadczenia przedemerytalnego wynosi 1.070,99 zł miesięcznie.
Na uwagę zasługuje fakt, iż osoba, która pobiera zasiłek emerytalny może jednocześnie „dorobić” tzn. podjąć pracę na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, jak również założyć własną działalność gospodarczą. W zależności od osiąganego przychodu świadczenie emerytalne ulega wówczas zawieszeniu lub zmniejszeniu.