Podział majątku wspólnego
Prawo cywilne

Podział majątku wspólnego

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Od momentu zawarcia małżeństwa, pomiędzy małżonkami powstaje tzw. ustawowa wspólność majątkowa. Powoduje to, iż wszelkie dobra, tj. zarobki, oszczędności czynione w trakcie trwania małżeństwa, zakupione ruchomości i nieruchomości stają się własnością obojga małżonków.

Większość z nas, zawierając związek małżeński nie przewiduje, że może kiedyś rozstać się z małżonkiem, a następnie dzielić majątek wspólny. Tym samym, rzadko decydujemy się na podpisanie intercyzy, czyli umowy o ustanowienie tzw. rozdzielności majątkowej małżonków.

 

Małżeńska wspólność majątkowa, a podział majątku.

Zasadą jest, że w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Wynika to wprost z treści artykułu 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co więcej, żaden z małżonków nie może rozporządzać, ani też zobowiązywać się do dokonywania rozporządzeń udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym. W skład majątku wspólnego małżonków (poza nielicznymi wyjątkami) wchodzą wszelkie dobra nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego.

W jakich okolicznościach pomiędzy małżonkami ustaje wspólność majątkowa ?

Jeśli nie zawieraliśmy umowy, która tworzy rozdzielność majątkową to będąc małżeństwem, jesteśmy we wspólności majątkowej. Jak wyżej wskazano, w tym czasie podział majątku wspólnego jest niemożliwy. Może być dokonany dopiero w chwili tzw. ustania wspólności ustawowej małżeńskiej. Ustanie wspólności pozwala na dokonanie zarówno umownego jak i sądowego podziału majątku.

Kiedy dochodzi do ustania wspólności majątkowej?

Ustanie wspólności majątkowej może nastąpić już w trakcie trwania małżeństwa. Najczęściej jednak  ma miejsce razem z jego zakończeniem. Rozdzielność powstaje bowiem z mocy prawa, z momentem uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. W trakcie trwania małżeństwa, wspólność majątkowa małżeńska może ustać natomiast z takich np. przyczyn, jak: zawarcie przez małżonków umowy o rozdzielność majątkową (intercyza), ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków, ogłoszenie upadłości jednego z małżonków, separacja.

Przeprowadzenie podziału majątku w czasie trwania małżeństwa.

Wspólność majątkowa może ustać nie tylko w przypadku rozwodu, czy np. unieważnienia małżeństwa, ale także w wyniku wspólnej decyzji małżonków już w trakcie trwania małżeństwa. W tym celu małżonkowie mogą pójść do notariusza i sporządzić umowę o rozdzielności majątkowej. Jeżeli natomiast brak jest zgody w tym zakresie, to każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej - jeżeli istnieją ku temu ważne powody.

Kiedy ustanie już ustrój wspólności majątkowej, może dojść do podziału majątku. Od chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego oraz o dziale spadku - czyli do majątku wspólnego zastosowanie będą miały przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Dotychczasowe orzecznictwo wskazuje, że dopuszczalne jest w pewnych wyjątkowych przypadkach - jeszcze przed dokonaniem podziału majątku, ale już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej - rozporządzenie przez jednego z małżonków, bez zgody drugiego udziałem w przedmiocie, który objęty był wspólnością majątkową.

Wskazuje się, że takie rozporządzenie jest jednak bezskuteczne, jeśli narusza w sposób istotny uprawnienia drugiego z małżonków wynikające z uregulowań dotyczących podziału majątku wspólnego (zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego z dn. 28.07.1993 r. , sygn. III CZP 95/93, OSNC 1994/2/30).

Jak już wyżej wskazano, oprócz postępowania sądowego, rozdzielność majątkowa może powstać w wyniku zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Musi być tu jednak zgodna wola małżonków. Na pewno jest to rozwiązanie szybsze, a od momentu zawarcia umowy każde z małżonków ma swój majątek osobisty.

Intercyza może nieść ze sobą jednak pewne konsekwencje, odczuwalne w życiu codziennym, w czasie trwania małżeństwa, np. niemożność wspólnego ’’zadłużania się’’ – chodzi tu o sytuacje, gdy małżonkowie mogą mieć problem, aby wspólnie zaciągnąć kredyt hipoteczny na zakup mieszkania.

Podział majątku po ustaniu małżeństwa.

Rozwód powoduje ustanie wspólności majątkowej. Data ustania to data uprawomocnienia się wyroku w sprawie rozwodowej. Małżonkowie którzy do czasu rozwodu pozostawali w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, nie muszą prowadzić długotrwałych postępowań sądowych o podział zgromadzonego majątku.

Jeśli tylko są w stanie wypracować wspólnie porozumienie w tym zakresie, mogą podpisać ugodę i w sposób polubowny przeprowadzić podział majątku. Mogą to uczynić w formie aktu notarialnego u notariusza albo na zgodny wniosek stron przed Sądem, w którego treści wskazuje się podstawę prawną ustania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej oraz opisuje się szczegółowo majątek podlegający podziałowi.

Więcej informacji uzyskasz na stronie: https://dm-adwokaci.pl/uslugi-adwokackie/prawo-rodzinne/podzial-majatku/

Artykuł partnerski

aA

Ostatnie artykuły

Jak wyjść
z długów?
Prawo cywilne

Bardzo łatwo wpaść w spiralę zadłużenia. Przyczyny mogą być różne: życie ponad stan, nagła utrata pracy, choroba czy ...

Czytaj
Ile kosztuje adwokat? Ile zapłacę za reprezentowanie w sądzie?

Osoby, które rozważają skorzystanie z pomocy adwokata, mogą zastanawiać się nad tym, ile będzie kosztowała porada pra...

Czytaj