Zespół PewnyPrawnik.pl
Jak stanowi art. 354 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c), sąd w postępowaniu cywilnym poza wyrokiem i nakazem zapłaty może wydać również postanowienie. Postanowienia bowiem, tak samo jak wyroki mogą rozstrzygać sprawy oraz mieć wpływ na prawa i obowiązki stron w procesie cywilnym. Większość postanowień, z których treści jesteśmy niezadowoleni możemy skarżyć. Do tego służy nam środek odwoławczy w postaci zażalenia.
Czym jest zażalenie na postanowienie i kiedy możemy je zastosować?
Postanowienie w procesie – istota
Postanowienie w postępowaniu procesowym to orzeczenie wydawane przez sąd w sprawach proceduralnych, czyli takich, które nie rozstrzygają sprawy co do istoty. Nie od wszystkich postanowień możemy się jednak odwoływać. Kodeks postępowania cywilnego określa rodzaje postanowień wydanych przez Sąd w procesie, które możemy skarżyć. Postanowienia możemy zatem podzielić na postanowienia zaskarżalne oraz postanowienia niezaskarżalne.
Zażalenie – istota
Zażalenie jest środkiem odwoławczym przewidzianym przez k.p.c., które wstrzymuje uprawomocnienie się postanowienia do czasu jego rozpoznania przez sąd drugiej instancji. Jest to więc narzędzie umożliwiające nam kwestionowanie niektórych decyzji Sądu, wydawanych w toku postępowania cywilnego.
Zażalenie na postanowienie
Środkiem odwoławczym od postanowień zaskarżalnych jest zażalenie. Przysługuje ono na postanowienia sądu pierwszej instancji (sądu rejonowego lub okręgowego) do sądu drugiej instancji (okręgowego, apelacyjnego lub Sądu Najwyższego) kończących postępowanie w sprawie (art. 394 k.p.c.). Ponadto, ten środek zaskarżenia przysługuje także na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego składu orzekającego, w kwestiach enumeratywnie wymienionych we wskazanym wyżej artykule Kodeksu postępowania cywilnego, takich jak:
1) zwrot pozwu, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie postępowania w innym trybie,
2) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
3) oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji;
4) rygor natychmiastowej wykonalności;
41) wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;
42) stwierdzenie prawomocności orzeczenia,
5) skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia,
6) zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;
7) odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
8) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
9) zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego,
10) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
101) zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem,
11) odrzucenie zażalenia.
12) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
Termin na wniesienie zażalenia oraz wymagania co do jego formy
Strona procesowa ma tydzień na wniesienie zażalenia na postanowienie, z którego treścią się nie zgadza. Termin ten liczymy od dnia doręczenia jej postanowienia sądu. Zachowanie go jest bardzo ważne. Należy pamiętać, że gdy strona nie wnosiła o doręczenie jej postanowienia sądu, termin tygodnia liczy się od dnia ogłoszenia danego postanowienia. Należy również pamiętać, iż zażalenie powinno wskazywać, które dokładnie postanowienie sądu zaskarżamy, w jakim zakresie (czy w całości czy w części), o co wnosimy (zmiana bądź uchylenie postanowienia) oraz powinno zawierać uzasadnienie, a zatem wytłumaczenie dlaczego nie zgadzamy się z decyzją Sądu.
Zażalenie wnosi się do sądu drugiej instancji za pośrednictwem sądu I instancji. Po wniesieniu zażalenia, sąd przekazuje akta danej sprawy do sądu drugiej instancji. Następuje to z reguły po doręczeniu odpisu naszego zażalenia stronie przeciwnej. Natomiast, gdy przepisy nie nakazują doręczenia odpisu drugiej stronie, a także w przypadkach wymienionych w zamkniętym katalogu wskazanym w art. 394 §1 pkt.5 k.p.c., akta sprawy trafiają do sądu drugiej instancji bez oczekiwania na doręczenie postanowienia stronie przeciwnej.
Bezpośrednio do sądu drugiej instancji, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zażalenia strona może wnieść na nie odpowiedź.
Zażalenie rozpoznawane jest przez sąd na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron).
Zażalenie do innego równorzędnego składu sądu oraz do Sądu Najwyższego
Postępowanie cywilne zakłada również możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji do innego składu tego sądu w przypadku postanowień oddalających m.in. wniosek o wyłączenie sędziego, zwrot kosztów procesu czy zwrot nieopłaconej pomocy prawnej (art. 3942 k.p.c.).
Z kolei zażalenie do Sądu Najwyższego możliwe jest na postanowienie sądu drugiej instancji, które odrzuca skargę kasacyjną czy skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz na uchylenie wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji przez sąd drugiej instancji, przy jednoczesnym przekazaniu danej sprawy do ponownego rozpoznania (art. 3941 k.p.c.).
WZÓR zażalenia w postępowaniu cywilnym
Pobierz wzór:
Wzór zażalenia w postępowaniu cywilnym - PDF
Wzór zażalenia w postępowaniu cywilnym - DOC
