Urlop ojcowski utożsamiany często (błędnie) z urlopem tacierzyńskim jest funkcjonującym od kilku lat dodatkowym uprawnieniem przyznawanym ojcu dziecka na mocy art. 1823 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (dalej k.p.). Ustawodawca przyznał ojcu (będącemu pracownikiem) nowo narodzonego dziecka prawo do 2 tygodni płatnego urlopu, którego limit jest niezależny (dodatkowy) w stosunku do urlopu macierzyńskiego i może być wykorzystany jedynie przez ojca dziecka. W przypadku niewykorzystania – urlop ojcowski przepada.
Prawo do urlopu ojcowskiego
Prawo do urlopu ojcowskiego nabywa pracownik – ojciec dziecka, wychowujący dziecko. Prawo nie określa obligatoryjnego momentu rozpoczęcia urlopu ojcowskiego (nie ma wskazanej daty jak w przypadku urlopu macierzyńskiego, gdzie rozpoczęcie urlopu następuje z mocy prawa najpóźniej w dniu porodu). W przypadku urlopu ojcowskiego, rozpoczęcie urlopu określa sam pracownik – urlop jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym rozpoczęciem wykorzystywania urlopu. Wniosek złożony przez pracownika jest obligatoryjnie wiążący dla pracodawcy – nie ma on możliwości odmowy.
Wymiar urlopu
Zgodnie z zapisem art. 1823 § 1 k.p. prawo do urlopu ojcowskiego przysługuje pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko, w wymiarze 2 tygodni. Urlop ojcowski może być udzielony jednorazowo, albo w dwóch tygodniowych częściach. Nie ma możliwości udzielenia urlopu na okres krótszy niż tydzień.
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:
- do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
- do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
Uprawnienia związane z urlopem ojcowskim
Pracownik – ojciec dziecka, w trakcie trwania urlopu ojcowskiego podlega dodatkowej ochronie stosunku pracy, analogicznie do uprawnień chroniących osoby korzystające z urlopu macierzyńskiego, co w praktyce oznacza m.in. zastosowanie przepisów:
- art. 45 § 3 k. p. – ochrona stosunku pracy – uprawnienie do przywrócenia do pracy w przypadku niezgodnego z przepisami zwolnienia pracownika w trakcie trwania urlopu ojcowskiego;
- art. 47 k. p. – po przywróceniu do pracy, wynagrodzenie przysługuje za okres pozostawania bez pracy;
Założeniem urlopu ojcowskiego było umożliwienie pracownikowi – ojcu dziecka, sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, w pierwszym okresie jego życia.