Zespół PewnyPrawnik.pl
Molestowanie seksualne to bardzo delikatny i wzbudzający wiele emocji temat. Niestety jest to zjawisko, o którym się słyszy coraz częściej i to nie tylko ze świata hollywoodzkich gwiazd, ale również w odniesieniu do zwykłych ludzi. Najczęściej do molestowania dochodzi w sytuacji istnienia stosunku zależności między sprawcą, a ofiarą. Należy jednak pamiętać, że osoba molestująca nie pozostaje bezkarna wobec prawa.
Molestowanie seksualne w pracy.
Okazuje się, że jednym z miejsc, w których najczęściej dochodzi do molestowania seksualnego jest miejsce naszej pracy. Do molestowania seksualnego dochodzi w sytuacji wystąpienia znamion przestępstwa, określonego w art. 199 § 1 kodeksu karnego (dalej: k.k.): "kto, przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia, doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3".
Stosunek zależności.
W orzecznictwie wskazuje się, że przez stosunek zależności należy rozumieć "taki stosunek prawny lub faktyczny, który daje jednej osobie możliwość wywierania określonego wpływu bezpośredniego lub pośredniego na losy i położenie prawne, społeczne i ekonomiczne innej osoby" (postanowienie SN z dnia 18 grudnia 2008 r., sygn. V KK 304/08).
Dla zaistnienia przesłanek czynu zabronionego określonego w art. 199 § 1 k.k. konieczne jest zatem wykorzystanie przez sprawcę swojej pozycji i łączącej go z pokrzywdzonym relacji, tym samym doprowadzając do nadużycia stosunku zależności. Konieczne jest również ustalenie czy pokrzywdzony wyraził zgodę na obcowanie płciowe lub inną czynność seksualną, czy może doszło do naruszenia jego woli (Wyrok SN z dnia 6 maja 2014 r., V KK 358/13).
Krytyczne położenie ofiary.
To trudna sytuacja życiowa w jakiej znalazła się ofiara, często wręcz dramatyczna, zagrażająca jej egzystencji. Powody krytycznego położenia mogą być różne i wynikać np. ze zdarzenia losowego. Poprzez „wykorzystanie krytycznego położenia” należy rozumieć świadome wykorzystanie sytuacji, w jakiej się dana osoba znalazła, w celu uzyskania zgody (wyraźnej lub przyzwolenia) na dokonanie określonych zachowań seksualnych z udziałem tej osoby.
Zdaniem Sądu Najwyższego "krytyczne położenie to taka sytuacja, w której osobie znajdującej się w nim realnie grozi doznanie poważnego uszczerbku lub dolegliwości" (Wyrok SN z dnia 5 lutego 2009 r. II KK 251/08).
Nie można natomiast mówić o krytycznym położeniu w sytuacji, gdy osoba (decydująca się na obcowanie płciowe) ma pragnienie na osiągnięcie rzeczy o charakterze wykraczającym ponad standard (np. cenne futro, luksusowy samochód czy luksusowe wakacje).
Owe "nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia" najczęściej w praktyce odnosi się do miejsca pracy, a zatem relacji pracodawca-pracownik. Należy pamiętać, że sprawcą może być także przełożony liniowy, kierownik działu, który ma pod sobą pracowników. Sprawcą może być również inny pracownik na tym samym stanowisku, a także klient.
Molestowanie seksualne, a przepisy prawa pracy.
Fundamentalne znaczenie w przedmiocie molestowania seksualnego odgrywają przepisy kodeksu pracy odnoszące się do zasad równego traktowania w zatrudnieniu. Zakaz dyskryminacji - bo o nim mowa - odnosi się także do molestowania seksualnego, które jest jedną z form dyskryminacji.
W kodeksie pracy znajdziemy definicję molestowania seksualnego. Nie bez kozery definicja ta znajduje swoje miejsce właśnie tutaj, gdyż (jak wyżej wskazano) to w relacji pracownik - pracodawca mamy do czynienia ze stosunkiem zależności.
W myśl art. 183a § 6 k.p. molestowanie seksualne to "każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy".
W świetle tej definicji okazuje się, że molestowanie seksualne może przybrać wiele form. Zatem mamy bardzo szeroki wachlarz zachowań, których dokonanie mogłoby wyczerpać znamiona molestowania seksualnego. Molestowanie może przybrać formę słów, dwuznacznych żartów, gestów, zaczepek, chwytania, łapania, dotykania intymnych części ciała.
Dla oceny czy doszło do molestowania istotny jest skutek zachowania, nie zaś to czy sprawca miał zamiar naruszenia godności pokrzywdzonego.
Zaistnienie przesłanek molestowania seksualnego daje pokrzywdzonemu możliwość dochodzenia odszkodowania obejmującego zarówno szkodę majątkową jak i niemajątkową - zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.
