Zespół PewnyPrawnik.pl
Kiedy dochodzi do przywłaszczenia mienia?
Przestępstwa kradzieży nie należy utożsamiać z przywłaszczeniem – to już na wstępie niniejszego wpisu należy podkreślić. Są to dwa odrębne czyny zabronione.
Przywłaszczenie jest czynem zabronionym, ale przestępca (w przeciwieństwie do kradzieży) wchodzi w posiadanie przedmiotu legalnie. Zgodnie z Kodeksem Karnym ’’Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3’’, a ’’Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.’’ Przestępstwo to ma charakter powszechny, tzn. może je popełnić każda osoba fizyczna. Istotne znaczenie odgrywa tu zamiar sprawcy. Sprawca musi bowiem zdawać sobie sprawę, że przywłaszcza sobie coś bez żadnego tytułu prawnego, kosztem osoby pokrzywdzonej.
Co to takiego przywłaszczenie rzeczy?
Przywłaszczenie rzeczy polega na bezprawnym zabraniu cudzej rzeczy i rozporządzaniu nią jak własną. Zanim jednak sprawca przywłaszczy sobie na własność czyjąś rzecz, znajduje się już w jej posiadaniu, które nabył legalnie.
Sprawcą przywłaszczenia może być również współwłaściciel rzeczy, w sytuacji gdy np. rozporządza nią jakby należała wyłącznie do niego. Klasycznym przykładem jest zachowanie współmałżonka, który rozporządza rzeczą (należącą do wspólnego majątku), tak jakby był jej jedynym właścicielem.
Przywłaszczenie mienia powierzonego.
Kiedy sprawca postępuje z mieniem mu powierzonym jak właściciel, tj. np. sprzedaje, rozporządza nim jak swoim, również mamy do czynienia z przywłaszczeniem. Jest to sprzeniewierzenie, typ kwalifikowany przestępstwa przywłaszczenia. Inaczej niniejszy czyn zabroniony określa się - defraudacją. Osoba, która powierza rzecz innej osobie, czyni to w zaufaniu i jednocześnie oczekuje, że zostanie jej zwrócona w wyznaczonym terminie, nie zostanie zniszczona i będzie używana zgodnie z przeznaczeniem. Sprawca, który nie oddaje rzeczy wbrew prośbom i wezwaniom powierzającego, przywłaszcza ją i podlega karze.
Kradzież, a przywłaszczenie - czym się różnią?
W przypadku przywłaszczenia brak jest tzw. zaboru rzeczy. Kradzież jest zachowaniem od początku bezprawnym. Sprawca od razu bez podstawy prawnej pozbawia właściciela władztwa nad rzeczą. W przypadku przywłaszczenia natomiast, sprawca na początku jest w legalnym posiadaniu rzeczy, z czasem jednak decyduje się bezprawnie zatrzymać je dla siebie, np. pożycza od innej osoby określoną rzecz, jednak nie oddaje jej w terminie i rozporządza nią tak, jakby była jego własnością.
Kradzież od przywłaszczenia różni też forma przedmiotu. Trzeba podkreślić, iż kradzież dotyczy wyłącznie rzeczy ruchomych, mających określoną wartość ekonomiczną, znajdujących się w czyimś posiadaniu. Przywłaszczenie natomiast odnosi się do cudzej rzeczy ruchomej oraz prawa majątkowego, takich jak: prawa rzeczowe, prawa własności intelektualnej, roszczenia pieniężne, wierzytelności.
Odpowiedzialność karna za przywłaszczenie.
Przywłaszczenie jest karane. Kodeks Karny przewiduje stosowne sankcje za ten rodzaj przestępstwa. Jednak karze podlega nie tylko samo popełnienie wskazanego wyżej czynu zabronionego, ale również usiłowanie, jak i podżeganie do jego popełnienia. Kara, która grozi za przywłaszczenie zależy od wartości przedmiotu, który został przez sprawcę przywłaszczony. Trzeba wyraźnie podkreślić, że zamiar korzystania z rzeczy jest tu istotny. Czasem władanie cudzą rzeczą może spowodować jedynie odpowiedzialność sprawcy za wykroczenie, polegające na braku zawiadomienia odpowiednich organów o znalezieniu rzeczy, bądź na samowolnym używaniu cudzej rzeczy ruchomej.
W przypadku kiedy doszło do popełnienia przestępstwa przywłaszczenia, a żadne próby przedsądowego załatwienia sprawy nie przyniosły pożądanych rezultatów, wówczas należy zgłosić ten fakt na Policję lub do Prokuratury. Każde zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa powinno czynić zadość wymogom formalnym. Przede wszystkim winno zawierać miejscowość i datę sporządzenia pisma, dane organu do którego kierujemy zawiadomienie, własne dane osobowe i w miarę możliwości adres, imię, nazwisko, adres sprawcy przestępstwa. Dodatkowo należy opisać stan faktyczny sprawy i powołać posiadane dowody. Zawiadomienie spowoduje podjęcie przez organy ścigania odpowiednich czynności, mających na celu wszczęcie postępowania karnego i ukaranie sprawcy.
