Zespół PewnyPrawnik.pl
Bankowy tytuł egzekucyjny – nieaktualny.
Na wstępie wskazać należy, że tzw. bankowy tytuł egzekucyjny jest już instytucją nieaktualną. Jest to konsekwencja wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. akt P 45/12. Trybunał Konstytucyjny stwierdził bowiem, że wystawianie przez banki tzw. bankowych tytułów egzekucyjnych (zwanych w skrócie BTE) jest niezgodne z zasadą równego traktowania, wyrażoną w art. 32 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny orzekł jednoznacznie, że art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji, który wyraża zasadę, że wszyscy są równi wobec prawa.
Co to jest tytuł egzekucyjny?
W bardzo dużym uproszczeniu tytułem egzekucyjnym jest dokument stwierdzający istnienie i zakres jakiegoś zobowiązania. Do najpowszechniejszych tytułów egzekucyjnych należą wyroki sądów, ale nie tylko, bowiem takim tytułem może być również np. akt notarialny. Po nadaniu klauzuli wykonalności (którą musi nadać sąd), tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, który upoważnia komornika do prowadzenia egzekucji.
Uzyskanie tytułu egzekucyjnego w postępowaniu przed sądem jest procesem stosunkowo długotrwałym i wymagającym podejmowania szeregu czynności procesowych. W pewnych sytuacjach można jednak zastosować pewne instytucje prawne, które stwarzają możliwość uniknięcia ww. procedury i znacznie przyśpieszyć uzyskanie tytułu wykonawczego celem wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi.
Bankowy tytuł egzekucyjny – jak działał BTE?
Obowiązujące do sierpnia 2016 roku przepisy pozwalały na wystawianie bankom tzw. bankowych tytułów egzekucyjnych, a zatem bez konieczności kierowania pozwu do Sądu. Tylko banki mogły posługiwać się takim dokumentem i w tym zakresie były uprzywilejowane. Same wydawały tytuł egzekucyjny z pominięciem merytorycznego rozpoznania sprawy. Klient banku, który stawał się jego dłużnikiem mógł bronić się najczęściej dopiero na etapie postępowania, które toczyło się przed komornikiem poprzez wniesienie np. tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego.
Na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego uchylono m.in. art. 96 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogły wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne.
Prawo bankowe wymagało, aby w treści tytułu egzekucyjnego oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również czynność bankową, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Taki dokument następnie opatrywany był pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku.
W myśl uchylonego również art. 97 – Prawo bankowe, bankowy tytuł egzekucyjny mógł być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności. Oczywiście klauzula mogła być nadana wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo była dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynikało bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia.
Po wystąpieniu przez bank do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności, Sąd badał przekazany mu przez bank tytuł tylko pod względem formalnym i nadawał klauzulę wykonalności w krótkim czasie od dnia złożenia wniosku.
Tak wystawiony przez bank tytuł egzekucyjny zastępował więc orzeczenie sądu bez merytorycznego rozpoznania sprawy.
W obowiązującym przed sierpniem 2016 roku stanie prawnym, bank nie miał obowiązku poinformowania swojego klienta o zamiarze wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego i wystąpienia do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności. Dlatego też w praktyce klient banku dowiadywał się o wszczętej egzekucji dopiero od komornika już po wszczęciu przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego.
